Căn cứ vào khả năng thanh khoản thuận nghịch là căn cứ vào những thông
số thể hiện năng lực thị trường của các chứng khoán. Khả năng thanh khoản được
đo lường bằng thời gian hoặc chi phí để đổi một chứng khoán lấy tiền. Một chứng
khoán được gọi là có khả năng thanh khoản thuận nghịch, nếu như nó có thể
chuyển hóa ra tiền ngay lập tức và chi phí bằng không. Chỉ có bản thân tiền mặt
mới có tính chất này, cán cứ theo định nghĩa.
Thậm chí các chứng khoán được coi gần như có thể thay thế được tiền mặt
như các tài khoản vãng lai cũng còn xa mới đạt được khả năng tuyệt đối, vì mặt
và cũng phải mất một số lệ phí, ví dụ một tài khoản tiền gởi có thông báo trước
3 ngày để rút tiền, có thể được thanh toán ngay nhưng tiền lãi mất đi trong
ngày đó hoặc không được trả lãi, nếu thông báo rút trước đó 3 ngày. Do vậy tất
cả các chứng khoán, ngoại trừ tiền mặt, đều không đạt được khả năng thanh khoản
một cách tuyệt đối, chẳng hạn các trái phiếu hoặc cổ phiếu muốn chuyển sang
tiền mặt đòi hỏi phải có thời gian, mặc dù ngày nay đã có sự phát triển công
nghệ cho phép giảm thời gian để thanh toán các chứng khoán so với trước, và
cũng phải tốn chi phí về hoa hổng môi giới.
Khả năng thanh khoản thuận nghịch, xét theo phương diện khác, còn được
đo lường bằng khả năng đấu giá. Nếu một chứng khoán có khả năng chuyển đổi hoàn
hảo (thuận nghịch) thì có thể không tốn tiền hoa hồng môi giới để chuyển nó ra
tiền hoặc ngược lại, mà không bị thất thoát giá trị. Duy chỉ có tiền mật là
những chứng khoán duy nhất có tính năng chuyển đổi hoàn hảo. Tất cả các chứng
khoán có khả năng thị trường đều không có khả năng chuyển đổi thuận nghịch một
cách hoàn hảo, vì phải mất thời gian và phí tổn.
Như vậy tính thanh khoản và tính chuyển đổi thuận nghịch là những dặc
tính khác nhau nhưng đều tạo ra năng lực thị trường của các chứng khoán. Thị
trường thu hút vào nó cả các nhà môi giới lẫn những người mua bán. Tỷ lệ tiền
hoa hồng của nhà mối giới tùy thuộc vào tính thanh khoản của mỗi loại chứng
khoán, trong khi đó hiệu suất rao bán của người bán được xác định bởi mức độ
chuyển đổi thuận nghịch của chứng khoán. Một chứng khoán có năng lực thị trường
cao nếu như nó vừa mang đặc tính thanh khoản cao và vừa chuyển thuận nghịch
nhanh. Một chứng khoán coi là không có năng lực thị trường nếu như nó không có
hai tính chất đó. Ví dụ các tài sản lấy từ quỹ trợ cấp của một viên chức chưa
về hưu thì rõ ràng không có năng lực thị trường bởi lẽ nó không có cả hai tính
chất: hoàn toàn không thể chuyển ra tiền và không có khả năng chuyển đổi thuận
nghịch. Ở đây không tồn tại bất kỳ giá cả nào để dựa vào đó chuyển đổi ra tiền,
trước khi viên chức đó về hưu. Ngay cả các tài khoản tiền gởi, nếu không xét
đến tính thanh khoản của nó mà chỉ căn cứ vào việc chuyển đổi thuận nghịch thì
cũng không có năng lực thị trường, vì chúng không thể đem bán cho bất kỳ ai.
Từ khóa tìm kiếm nhiều: giáo trình quản trị tài
chính, thị
trường tài chính